Er is geen Planeet B

Wat wij weggooien is vaak nog om te zetten in iets nuttigs. Breda neemt daarom maatregelen om de hoeveelheid restafval terug te dringen. Dit kan door afval gescheiden in te zamelen in combinatie met gedifferentieerde tarieven waarbij de vervuiler het meest betaalt. Ook zorgen we voor een zo hoogwaardig mogelijke verwerking van het afval.

• Afvalscheiding en hergebruik wordt voor inwoners zo eenvoudig mogelijk gemaakt; onder andere door inzameling van afval door de gemeente weer gratis te maken en door wormenhotels te plaatsen.
• Er wordt zoveel mogelijk hergebruikt. Bij de verwerking van het afval wordt de afvalverwerker met het hoogste rendement in hergebruik geselecteerd.
• De vervuiler betaalt: inwoners en bedrijven die veel afval hebben betalen meer dan degenen die minder afval hebben en goed recyclen. Inwoners en bedrijven die minder grondstoffen gebruiken, beter scheiden en zwerfafval aanpakken worden beloond. Er komt meer handhaving en hogere boetes op illegale dump.
• Waar mensen samenkomen, ontstaat afval. De gemeente stimuleert scholen, winkels, markten en evenementen om afvalvrij te worden, onder andere door voorlichting en eisen in subsidie- en vergunningsvoorwaarden.
• Het gebruik van wegwerpplastic wordt snel afgebouwd. De gemeente stopt met het gebruik ervan en speelt een coördinerende rol bij de invoering van duurzame alternatieven.
• Er komt een verbod op het verspreiden van plastichoudende confetti en serpentine in de buitenlucht.
• Papierverspilling gaan we tegen. Bewoners ontvangen alleen nog ongeadresseerde reclamefolders als zij hier zelf met een ja-ja-sticker of een ja-nee-sticker om vragen.
• De gemeente stimuleert luierrecycling en informeert gebruikers van luiers en incontinentiemateriaal over wasbare alternatieven.
• De gemeente ondersteunt betrokken inwoners in het schoonhouden van hun eigen buurt door het beschikbaar stellen van afvalknijpers, handschoenen, vuilniszakken, adoptieprullenbakken en door het ophalen van verzameld zwerfvuil. De gemeente organiseert een jaarlijkse straatopruimdag.
• Daarnaast pleit Breda voor de invoering van statiegeld op nog meer producten, en voor een grotere verantwoordelijkheid van producenten en verkopers om zwerfafval te voorkomen. Er komen meer rookvrije zones en er komt een publiekscampagne om de verspreiding van peuken tegen te gaan.
• Bedrijven worden binnen een grotere straal rondom hun zaak verantwoordelijk voor het opruimen van zwerfafval dan de huidige 25 meter. Daarnaast betreft deze opruimverplichting niet alleen meer afval dat aantoonbaar door de winkelier is verkocht.
• De gemeente ondersteunt creatieve oplossingen om voedselverspilling door de horeca en detailhandel tegen te gaan.
• Breda faciliteert dat ieder Breda’s huishouden afval gaat scheiden.
• Er komen meer prullenbakken in het straatbeeld. In het centrum kan hieraan een kunstproject worden gekoppeld, waarbij de prullenbak tevens als ‘stadsgids’ cq. stadwandeling fungeren.
• Ook in het Mastbos verschijnen meer prullenbakken op plekken waar de boswachter constateert dat er een afvalprobleem bestaat, bijvoorbeeld bij een vennetje of bij de bankjes.

Wat je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken. Daarom moet energiebesparing een veel grotere rol spelen in het duurzaamheidsbeleid van Breda. Naast technische aanpassingen, zoals betere isolatie, warmtepompen en LED-verlichting, kiezen we ervoor om bepaalde dingen niet of minder te gaan doen. Er is in ons dichtbevolkte land bijvoorbeeld geen ruimte om onbeperkt energieslurpers zoals datacenters en de kunstmestindustrie toe te staan.

• In 2030 gebruiken huishoudens, bedrijven en organisaties in Breda ten minste 65% minder energie dan in 1990. De gemeente stelt hiertoe een ambitieus Actieplan Besparen op met concrete en controleerbare tussendoelen.
• Alle gebouwen met verwarming worden goed geïsoleerd. De gemeente zet vol in op voorlichting over en (waar nodig) financiële ondersteuning van natuurinclusieve woningisolatie. Daarnaast komt er ook meer voorlichting over – en eventueel subsidie voor – het koelen van woningen en kantoren door middel van groene daken, groene gevels en zonwering.
• Breda pakt samen met lokale ondernemers energieverspilling aan, zoals lichtvervuiling, niet-duurzame terrasverwarming en open winkeldeuren in de winter. Duurzame alternatieven worden gepromoot.
• De gemeente gaat strenger optreden tegen vervuilende en energieslurpende bedrijven. Dit doen we door de Wet Milieubeheer streng te handhaven, waaronder de energiebesparingsplicht van bedrijven in deze wet.
• Met bedrijven die zich willen vestigen of uitbreiden, maken we stevige afspraken die verder gaan dan de geldende wettelijke verplichtingen, zoals zon op dak en isolatie. Bedrijven die meer willen doen dan de wettelijke verplichtingen, kunnen op steun van de gemeente rekenen.
• Bedrijven met een grote broeikasgasuitstoot en/of milieuvervuilende activiteiten, zoals slachterijen, de intensieve veehouderij, luchthavens en olie- en gasbedrijven worden geweerd uit de gemeente. Voor duurzame bedrijven wordt de groene loper uitgelegd.
  
• De gemeente Breda stelt alles in het werk om ervoor te zorgen dat vliegveld Seppe (BIA) wordt omgebouwd tot energiepark. Daarnaast roept de gemeente een halt toe aan de ongecontroleerde groei van logistieke centra in Breda.
• Gemeentelijke gebouwen worden buiten openingstijden spaarzaam/niet verlicht en straatverlichting wordt zo spaarzaam mogelijk ingezet.

Pas als we durven te denken vanuit het meest kwetsbare – dieren, natuur en milieu – zullen we in staat zijn om de noodzakelijke veranderingen door te voeren die het mogelijk maken om te blijven leven op deze prachtige planeet. De belangrijkste maatregel om de crises te keren is het verkleinen van onze ecologische voetafdruk. Dit vraagt om een allesomvattende aanpak: één waarbij klimaatplannen gecombineerd worden met maatregelen voor behoud en herstel van biodiversiteit. Dat doen we samen met inwoners en bedrijven. Zo kunnen we genieten van meer natuur, een fijnere en schonere woonomgeving, en minder uitstoot van verkeer en landbouw. We maken van een min-min situatie een win-win situatie.

• Voor alle klimaatplannen wordt zo vroeg mogelijk in het proces een natuurtoets uitgevoerd, om kansen te benutten en bedreigingen voor aanwezige planten en dieren te voorkomen.
• Bouwplannen krijgen van de gemeente een CO2-budget wat betekent dat er een limiet wordt gesteld aan de hoeveelheid uit te stoten broeikasgassen om zo binnen de 1,5 graad doelstelling te blijven.
• De gemeente beschermt bestaande bomen en plant daarnaast extra bomen om langdurig CO2 op te vangen, het liefst in de vorm van bossen.
• De gemeente werkt niet mee aan de kunstmatige (ondergrondse) opslag van CO2.
• De aangekondigde Omgevingswet biedt onvoldoende waarborgen voor onder andere klimaat, milieu, gezondheid, natuur en dieren. Als deze wet er toch komt moet de bescherming van kwetsbare waarden goed geborgd worden. In omgevingsvisies heeft de aanpak van de klimaat- en biodiversiteitscrises de hoogste prioriteit voor de gemeente.
• De stem van omwonenden en de belangen van natuur, dieren, biodiversiteit en het klimaat worden stevig verankerd in de participatieprocessen bij nieuwe ontwikkelingen.

Via groenbeheer en onderhoud heeft de gemeente veel invloed op de lokale biodiversiteit en ecologie. Gelukkig groeit de bewustwording, maar nog te vaak geven financiële afwegingen de doorslag bij aanbestedingen en de gekozen beheersvormen. Dat kan en moet beter!

• De gemeente gebruikt inheemse en klimaatbestendige biologische zaden, bloemen en planten die worden geselecteerd op hun bijdrage aan de biodiversiteit. Breda kiest hierbij voor een variatie aan soorten op elke locatie.
• Breda beheert het openbaar groen ecologisch en dus zonder gebruik van gif en nematoden of bacteriepreparaten. De gemeente zorgt ervoor dat uitvoerders van het groenonderhoud in bezit zijn van een certificering voor ecologisch bermbeheer (Kleurkeur). Ecologisch groenbeheer vraagt om specifieke kennis. Fouten waarbij dier en natuur het slachtoffer zijn moeten voorkomen worden.
• Wanneer er wordt gemaaid gebeurt dit op een wijze en met een frequentie die zo gunstig mogelijk is voor de biodiversiteit. We bieden ruimte aan stoepplantjes. Bloeiende bloemen laten we staan en boomspiegels worden met rust gelaten.
• Voor het maaien wordt altijd eerst zwerfafval geruimd om de versnippering van zwerfafval in de natuur te voorkomen. De gemeente maakt de maaiplanning bekend aan inwoners zodat lokale zwerfafvalgroepen hierop in kunnen spelen.
• Als mensen overlast ervaren van dieren, mogen de dieren daar niet de dupe van zijn. We kiezen voor preventie, door menselijk gedrag aan te passen via communicatie, en zoeken oplossingen in de ecologie, door de natuurlijke balans te herstellen en ruimte te geven aan natuurlijke vijanden. Er wordt geen gebruik gemaakt van gif en middelen die de ecologie verstoren.
• Bladblazers op fossiele brandstof worden verboden vanwege de schadelijke effecten op de luchtkwaliteit en geluidsoverlast. Blad wordt alleen verwijderd op verharde plekken waar dat nodig is uit veiligheidsoverwegingen. Op andere plekken blijft het liggen als voeding voor de bodem en als schuilplaats voor kleine dieren.
• Werkzaamheden in het groen, zoals maaien, kappen, snoeien, rietsnijden en het uitbaggeren van sloten vinden alleen plaats wanneer dieren niet verstoord of gedood worden en in geen geval tijdens de broed-, paai- en zoogtijd of tijdens de winterrust van dieren.
• Door turfwinning worden waardevolle hoogveengebieden buiten Nederland vernietigd. Daarom gebruikt de gemeente geen turf meer. In plaats hiervan wordt lokaal gewonnen compost uit snoei- en GFT-afval gebruikt. Er komt voorlichting over het kiezen van duurzame potgrond en tuinaarde.
• Er worden strenge duurzaamheidseisen en dierenwelzijnseisen gesteld aan alle pachtovereenkomsten van de gemeente.
• Breda maakt gebruik van composthopen.

De beste plek om de wereld te verbeteren is dichtbij huis, in onze eigen gemeente. Breda kan en moet zelf veel doen, maar kan het niet alleen. De gemeente moet zich stevig gaan verzetten tegen de laksheid van de Rijksoverheid om klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit echt aan te pakken. Tegelijkertijd worden lokaal de nodige maatregelen genomen.

• Breda roept de klimaat- en biodiversiteitscrisis uit. Er komt een ambitieus klimaatplan met bijbehorend budget. Er komen concrete, afrekenbare tussendoelen en snelle bijstelling als die doelen niet gehaald dreigen te worden. Ook wordt er een biodiversiteitsherstelplan opgesteld.
• Uiterlijk in 2030 is Breda klimaatneutraal en zet het zich in op herstel van biodiversiteit en behouden, beschermen en uitbreiden van robuuste en verbonden natuur.
• Er komt een wethouder voor Klimaat & Biodiversiteit.
• Al het beleid wordt getoetst op duurzaamheid in een duurzaamheidsparagraaf, waarin de gevolgen voor dieren, natuur, milieu en klimaat staan omschreven.
• De gemeente heeft deskundige werknemers in dienst op het gebied van klimaat, dierenwelzijn, milieu, natuur, maatschappelijk verantwoord inkopen en biodiversiteit. Deze kennis wordt actief gedeeld met partners en netwerken van de gemeente.
• Breda eist scherpere wettelijke maatregelen van het Rijk, waaronder strengere uitstooteisen voor bedrijven en natuurinclusieve en energiepositieve nieuwbouw.
• Gemeenten moeten meer mogelijkheden krijgen om vervuilende bedrijven aan te pakken en te weren.
• Er komt een expertisecentrum Biodiversiteit en Duurzaamheid waar inwoners en bedrijven gratis en onafhankelijk advies kunnen vragen. In Breda zijn er op het gebied van wonen al behoorlijk wat initiatieven: woonwijsbreda.nl en de Greenhopper. Vooral voor ondernemers moet er ook laagdrempelige informatie en ondersteuning komen ter bevordering van biodiversiteit en verduurzaming.

• Breda heeft medewerkers beschikbaar die huurders ondersteunen bij het laten aanbrengen van energiebesparende maatregelen, dit in overleg met de verhuurder of desnoods met tussenkomst van de huurcommissie. Woningeigenaren, VvE’s en bedrijven kunnen via de website/loket van gemeente worden verwezen naar energieadviseurs in de regio.

• Een team van deskundige en inspirerende klimaatcoaches staat klaar om inwoners en bedrijven te informeren, te enthousiasmeren en te helpen bij verduurzaming. Zij verstrekken gratis energiescans en meten de ecologische voetafdruk van inwoners en bedrijven.

• Iedere wijk en ieder dorp heeft een eigen karakter en specifieke uitdagingen. Daarom maakt de gemeente in samenwerking met inwoners en relevante partners per wijk een concreet transitieplan. Hierin staan plannen voor energiebesparing en de opwekking en opslag van duurzame energie en warmte. Tegelijkertijd wordt gekeken hoe de biodiversiteit van de buurt versterkt kan worden. Breda heeft de ambitie uitgesproken om “stad in een park” te worden. Dat mag geen marketingterm blijven, maar moet daadwerkelijk omgezet worden in aanpassingen die ervoor zorgen dat stad en park met elkaar verweven zijn waardoor de stad deel is van het park.

• De transitie naar een klimaatneutraal Breda in 2030 geven we samen vorm. De gemeente stelt een, geloot en representatief voor inwoners van de gemeente, burgerberaad in waarbij inwoners, met ondersteuning van experts en creatievelingen, het gemeentebestuur adviseren over het klimaatbeleid. Deelnemers worden hiervoor zeer billijk betaald.

Een feestje of vakantie is leuk, maar we moeten wel rekening houden met de impact ervan op omwonenden, dieren, natuur en klimaat. Festivals bijvoorbeeld gaan gepaard met hard geluid, veel licht en vieze uitstoot, met alle negatieve gevolgen van dien.

• De gemeente stelt een evenementenplan op. Daarin wordt onder andere aangegeven hoe de natuur beschermd wordt, wat evenementenlocaties zijn, wat voor soort evenementen hier welkom zijn, hoe vaak ze gebruikt mogen worden, wat daarna de herstelperiode is, hoe omwonenden betrokken worden en wat de maximale geluidsnormen zijn.
• Festivals worden gehouden op plekken waar ze geen schade toebrengen aan de natuur. Er komen duidelijke kaders of en hoe festivals en evenementen kunnen plaatsvinden in parken. Parken blijven toegankelijk voor algemeen publiek. Er komen strengere regels voor geluidsoverlast en lichtvervuiling.
• Evenementen met dieren worden niet toegestaan, zodra dit wettelijk mogelijk is. Tot die tijd ontmoedigt Breda het gebruik van dieren via de communicatie met organisatoren en via een vergunningsplicht voor het gebruik van dieren bij evenementen.
• Evenementen worden duurzaam: vrij van afval (geen gebruik van wegwerpmateriaal), vuurwerk en vervuilende dieselaggregaten. Organisatoren stimuleren dat bezoekers per fiets of met het openbaar vervoer komen. De kosten of gunning van een vergunning zijn afhankelijk van hoe groen en duurzaam het evenement is. Subsidies worden alleen verstrekt als evenementen aan strikte duurzaamheidsvoorwaarden voldoen.
• Bij de vergunningverlening van horecagelegenheden wordt rekening gehouden met omwonenden wat betreft geluidsoverlast. Horecazaken worden gestimuleerd plantaardige opties aan te bieden. Energieslurpende terrasverwarming wordt zo snel mogelijk verboden en horecaondernemers worden ondersteund bij overschakeling naar duurzame alternatieven.
• Breda investeert niet in grootschalige prestige-evenementen zoals 538-Koningsdag, zeker niet als ze enkel bedoeld zijn om de gemeente (inter)nationaal op de kaart te zetten. De gemeente zet wel in op kleine lokale initiatieven die de stad en haar inwoners meer bieden.
• Citymarketing en regiopromotie kosten veel geld, dat beter aan duurzame doelen besteed kan worden. De komst van toeristen - zeker als ze met het vliegtuig of de auto komen - is milieuvervuilend en kan voor overlast zorgen. Breda stopt met investeringen hierin. Ook keert Breda zich tegen de wildgroei van hotels en van vakantieverhuur van woningen. Inkomsten uit de toeristenbelasting worden gebruikt om bezoekers te spreiden, te investeren in deelfietsen en het openbaar vervoer en het lokale groen te versterken.
• Festivals en evenementen vinden bij voorkeur plaats op Breepark en niet in de binnenstad of de natuur.

Weg met de wegwerpeconomie, leve de kringloopeconomie! Grond- en hulpstoffen zijn schaars en de winning ervan gaat vaak gepaard met milieuvervuiling en mensenrechtenschendingen. De Partij voor de Dieren wil dat er minder nieuwe grondstoffen nodig zijn. Dit kan door te consuminderen en veel meer te hergebruiken. Zo gaan we vervuiling, klimaatverandering, bodemuitputting en biodiversiteitsverlies tegen.

• Uiterlijk in 2030 is Breda afvalvrij: alle grondstoffen worden hergebruikt. Het gebruik van nieuwe grondstoffen is minimaal gehalveerd. Hiervoor ontwikkelt de gemeente een kringloopstrategie.
• De gemeente geeft het goede voorbeeld en koopt 100% circulair in.
• De gemeente zorgt via een matchingsysteem dat bouwmaterialen bij sloop en renovatie hergebruikt worden, bij voorkeur in de eigen regio. Bij nieuwbouw worden herbruikbare en liefst hergebruikte of natuurlijke materialen gekozen, zoals hout en hennep.
• Vestigings- en vergunningsvoorwaarden worden aangescherpt: nieuwbouw en verbouw van bedrijfspanden moeten circulair zijn volgens de laatste technische standaarden.
• Bedrijven en inwoners worden gestimuleerd om kritisch te kijken naar hun aankopen en verpakkingsmaterialen. De gemeente informeert inwoners en bedrijven actief over hoe zij kunnen consuminderen, hun afval kunnen verminderen, afval goed kunnen scheiden en over duurzame alternatieven voor wegwerpverpakkingen, en stimuleert dat zij die informatie ook gebruiken. Bedrijven die circulair willen gaan werken, worden actief ondersteund.
• Ruilen en delen wordt gemakkelijker. De gemeente stimuleert en faciliteert lokale ruilsystemen zoals mini-bibliotheken, fietsenbanken en plantenruil.
• De gemeente stimuleert en faciliteert de vestiging van Repair Cafés, waar inwoners hun defecte apparaten of spullen kunnen laten of leren repareren. Ook tweedehandswinkels, weggeefwinkels en weggeefkastjes worden gestimuleerd en ondersteund.

Een gezonde omgeving begint bij een schone omgeving. De negatieve effecten van luchtverontreiniging en geluidsoverlast op de gezondheid mogen niet onderschat worden. Deze randvoorwaarden voor onze gezondheid moeten beter worden bewaakt.

• Iedereen heeft recht op schone lucht. De Partij voor de Dieren wil dat Breda een plan opstelt om ervoor te zorgen dat de gemeente voldoet aan de luchtkwaliteitsnormen van de Wereldgezondheidsorganisatie.
• De gemeente bevordert schone lucht door op meer plekken gemotoriseerd verkeer te weren, milieuzones in te stellen en houtstook aan banden te leggen. Er komen geen nieuwe biomassacentrales bij en de gemeente licht haar burgers beter voor over verantwoord gebruik van pellet- en houtkachels om overlast te beperken. Aanschaf van dit soort kachels wordt ontmoedigd. Er komt een gemeentelijk stookverbod wanneer een stookalert is afgegeven en een meldpunt bij de gemeente waar stookoverlast gemeld kan worden.
• Om stankoverlast en gezondheidsrisico’s voor omwonenden weg te nemen wordt de bestaande veehouderij afgebouwd en worden nieuwe veehouderijen niet toegestaan.
• Er komen geen nieuwe mestvergisters en bestaande mestvergisters worden buiten gebruik gesteld. Ook andere vormen van mestverwerking zijn niet toegestaan.
• Bomen en groen maken de lucht schoner. Mensen en dieren worden daarnaast gelukkiger van een groene omgeving. De gemeente is daarom ambitieus in het planten van extra groen en bomen en beschermt bestaande bomen.
• Breda heeft bedrijven die vervuiling veroorzaken goed in beeld en handhaaft strikt op overlast en overtredingen. Er komt meer capaciteit bij de toezichthouders zodat zij intensiever kunnen controleren, ook om milieuvervuiling te voorkomen. Er komt een lokaal meldpunt waar misstanden op het gebied van natuur en milieu ook anoniem gemeld kunnen worden.
• Breda werkt uitbreiding van vliegverkeer tegen en verzet zich tegen toenemend vliegverkeer boven de gemeente.
• De gemeente is samen met het drinkwaterbedrijf, het waterschap, de provincie en het Rijk verantwoordelijk voor schoon en gifvrij drinkwater, zonder stoffen als PFAS (zoals GenX). Bij nieuwe ontwikkelingen worden geen vervuilende activiteiten getolereerd die negatieve gevolgen hebben voor de drinkwatervoorziening.
• Geluidsoverlast kan stress veroorzaken en de gezondheid verslechteren. Breda pakt bronnen van geluidsoverlast in de woonomgeving aan. Hierbij worden de WHOrichtlijnen voor geluid van weg, vlieg en railverkeer en windturbines aangehouden.
• Breda gaat voorzichtig om met elektromagnetische velden. Het blijft cruciaal om in de telecomsector strikt te handhaven op elektromagnetische stralingsnormen, inclusief de gecombineerde effecten van meerdere antennes.
• De gemeente spant zich in om onnodige militaire luchtverplaatsingen boven de stad zoveel mogelijk te beperken.

De gemeente laat zelf zien hoe je duurzaam wordt en inspireert zo inwoners en bedrijven.

• Elk jaar verkleint de gemeente haar ecologische voetafdruk, onder andere door minder energie te gebruiken en door plantaardig voedsel te serveren.
• Bij de aanbesteding en inkoop van producten en diensten en bij het verlenen van subsidies worden harde duurzaamheidscriteria gesteld over bijvoorbeeld
• CO2-uitstoot, biodiversiteit, gifgebruik, dierenwelzijn, Fairtrade handel, goede arbeidsomstandigheden en circulaire en lokale economie. Hierover wordt jaarlijks
• gerapporteerd.
• Gemeentelijke gebouwen zijn uiterlijk 2030 klimaatneutraal, natuurinclusief en fossielvrij.
• Medewerkers van de gemeente, inclusief de raad en het college, worden gestimuleerd om op de fiets of met het openbaar vervoer naar het werk te komen of thuis te werken. Voor zakelijke reizen tot 1200 kilometer wordt niet meer gevlogen, maar de trein genomen.
• Breda stimuleert dat iedere ambtenaar voor wie dat gezien de werkzaamheden mogelijk is, in ieder geval 40% van de arbeidstijd thuis werkt. De gemeente zet zich daarbij in om ambtenaren die wél op kantoor verschijnen te clusteren, zodat minder ruimtes bezet worden en het energieverbruik in gemeentelijk vastgoed omlaag kan.
• De gemeente is transparant over haar CO2-uitstoot en -besparing van haar eigen gemeentelijke organisatie en van alle activiteiten van huishoudens, bedrijven, organisaties etc. op haar grondgebied gezamenlijk en rapporteert de vooruitgang jaarlijks in een duidelijke, feitelijke en openbare CO2-boekhouding.
• De gemeente gaat investeren in een gemeentelijk klimaatfonds. Inwoners en bedrijven kunnen eenvoudig klimaatmaatregelen treffen, die betaald worden uit het fonds. De kosten worden dus voorgefinancierd en indien nodig gesubsidieerd. Het fonds wordt revolverend: terugbetaalde leningen (bijvoorbeeld uit lagere energielasten) worden opnieuw geïnvesteerd.
• De gemeente wordt fossielvrij en verzet zich tegen de eventuele winning van fossiele brandstoffen in de gemeente, zoals schaliegas.
• Breda verbreekt de (financiële) banden met fossiele bedrijven en spoort andere organisaties aan om hetzelfde te doen.
• Breda verbiedt fossiele reclame in de openbare ruimte.
• Breda sluit zich aan bij de actie ‘fossielvrije pensioenbeleggingen’ voor zijn ambtenaren.

We moeten dringend de bestaande woningen verduurzamen en de leefomgeving radicaal vergroenen. Dit is nodig om de klimaatdoelen te halen én om de gevolgen van de klimaatverandering, zoals hittegolven en hoosbuien, goed op te vangen. De afgelopen jaren is hier te weinig aan gedaan: de buitenruimte versteent, bomen worden gekapt en er is nog veel onbenutte ruimte op daken voor groen. We bouwen circulair: er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van gerecyclede, plantaardige hernieuwbare grondstoffen en lokale materialen, die niet afkomstig zijn uit de bio-industrie. Gebouwen worden voorzien van een materialenpaspoort zodat deze materialen bij sloop of verbouwing opnieuw kunnen worden gebruikt. Duurzame houtbouw wordt gestimuleerd.

• Natuurinclusieve en ecologische bouw wordt de standaard. Dat betekent dat een gebouw aangepast wordt aan de flora en fauna uit de omgeving, langer meegaat, en voor meerdere functies geschikt is.
• De gemeente gaat gebruik maken van een puntensysteem voor diervriendelijk en natuurinclusief bouwen, waardoor bij elke aanbesteding voor bouwwerkzaamheden concrete en meetbare eisen gesteld kunnen worden aan diervriendelijke en natuurinclusieve maatregelen.
• Breda neemt concrete maatregelen om het bodemleven te beschermen. Met ontwikkelaars worden hierover afspraken gemaakt. Op braakliggende terreinen wordt het verplicht om de grond begroeid te houden.
• We gaan sneller en beter isoleren met gezonde en veilige isolatiematerialen, plantaardige materialen, zoals hennep, stro, lisdodde en vlas. We stoppen met isoleren met pir en pur en andere niet regeneratieve materialen. Ook pakken we bestaande schimmelwoningen aan op een natuurlijke manier. Woningen moeten meer energie opwekken dan ze gebruiken. Dat levert milieuwinst en een lagere energierekening op.
• De gemeente maakt harde prestatieafspraken met woningcorporaties: om uiterlijk in 2030 energieneutraal te zijn en voor het bouwen van voldoende betaalbare en goede huizen met zonnepanelen en/of groene daken en muren.
• Breda begint een energiebesparingsbonuspilot die mensen stimuleert zo min mogelijk energie te verbruiken.

De Partij voor de Dieren wil meer ruimte voor natuur en biodiversiteit. Helaas is de realiteit het tegenovergestelde. Bomen worden nog steeds op grote schaal gekapt. Een boom haalt CO2 uit de lucht, bevordert biodiversiteit, heeft een dempend effect bij wateroverlast en droogte en werkt bij hitte net zo verkoelend als tien energieslurpende airco’s. Het beste moment om een boom te planten is twintig jaar geleden. Het één na beste moment is vandaag.

• We zorgen voor meer natuur in en om Breda. Verbindingen tussen groene gebieden binnen de stad en het groene buitengebied worden aangelegd of versterkt. Zo wordt de natuur robuust en kunnen kwetsbare ecosystemen, zoals vogel- en insectenpopulaties, zich herstellen.
• Bescherming van bestaande natuurwaarden is noodzakelijk om Breda ecologisch waardevol te houden. De gemeente benoemt daarom ecologische ‘hotspots’ in een natuurverordening, die voorziet in bescherming van deze locaties bij ruimtelijke ontwikkelingen.
• Niet bouwen in het groen! Om Breda leefbaar te houden koesteren we het bestaande groen. Bij aanleg van nieuwe woonwijken of bedrijventerreinen wordt altijd evenredig extra groen aangelegd. Bij de renovatie of aanpassingen van wijken wordt er meer groen aangelegd.
• Kappen met kappen! We scherpen criteria voor kapvergunningen flink aan. Er komt een herplantplicht voor elke gekapte boom waarbij de natuur- en klimaatwaarde van de gekapte boom als uitgangspunt wordt genomen. De totale stam- en kroonomvang van de gekapte boom zijn bepalend voor het aantal bomen dat ter compensatie geplant wordt. Dit dient zoveel mogelijk binnen dezelfde omgeving te gebeuren en wordt strikt gehandhaafd. Als herplanten niet mogelijk is, worden de kosten voor het herplanten van een gelijkwaardige boom gestort in een op te richten gemeentelijk bomenfonds. Illegale kap wordt beboet. Bestaande bomen krijgen de ruimte en de juiste verzorging om te groeien en oud te worden.
• Breda laat bij ruimtelijke ontwikkeling ecologisch onderzoek niet enkel uitvoeren in het kader van de Wet Natuurbescherming, maar ook in breder perspectief: een verkenning van overige plaatselijke natuurwaarden. In het ontwerpproces is expliciete aandacht voor kansen en bedreigingen voor plaatselijke natuurkwaliteit.
• Meten is weten. Daarom onderzoekt Breda jaarlijks de aanwezigheid en spreiding van flora en fauna. Het beleid, van groenbeleid tot bouwvergunningen, wordt hierop afgestemd zodat de verscheidenheid en de staat van soorten gemonitord en beschermd kan worden.
• Er worden geen verstorende activiteiten gepland in of nabij natuurgebieden zoals het Ulvenhoutse Bos, Mastbos, Liesbos, Haagse Beemden Bos en de Lage Vugtpolder.
• Het is belangrijk dat mensen de natuur leren kennen en waarderen, maar recreatie en toerisme mogen nooit ten koste gaan van de natuur zelf. Er komen mensvrije zones in natuurgebieden in en om de stad. Dier en natuur hebben ook rust en beschermgebieden nodig. De natuur moet zich kunnen herstellen en ontwikkelen.
• Breda erkent ecocide, de (grootschalige) beschadiging, vernietiging of het verlies van natuur en ecosystemen en bewaakt dit voor Breda.
• Natuur verdient een stem en een eigen plek aan de onderhandelingstafel. We erkennen de principes van rechten voor de natuur en willen onderzoeken of we in Breda, net als op plekken in andere landen, de natuur echt eigen rechten kunnen geven, bijvoorbeeld via rechtspersoonlijkheid.
• De Bredase natuur is versnipperd en onvoldoende beschermd. Er komen meer ecologische verbindingszones. Wanneer nodig worden particuliere landgoederen opgekocht.

Breda kiest voor het versterken van de lokale en regionale economie. Thuiswerken of een korte woon-werkafstand is beter voor mens en milieu. Lokaal inkopen bij regionale bedrijven heeft de voorkeur. Op die manier weten mensen beter waar hun voedsel en spullen vandaan komen en onder welke omstandigheden ze zijn geproduceerd.

• De gemeente ondersteunt lokale producenten die hun producten in de regio willen verkopen, bijvoorbeeld door marktstandplaatsen met voorrang of korting aan hen te gunnen.
• Indien onvermijdelijk is dat bomen gekapt worden, worden gekapte bomen zo hoogwaardig en lokaal mogelijk gebruikt, bijvoorbeeld als bouwmateriaal of voor meubels.
• De gemeente ondersteunt ZZP’ers, startups en organisaties die duurzaam ondernemen bij het vinden van kantoorruimte in bedrijfsverzamelpanden. Zo mogelijk worden bestaande oude panden omgebouwd voor dit doel.

Productieprocessen gaan vaak gepaard met hoge CO2-uitstoot, armoede, uitbuiting, uitputting van natuurlijke grond- en hulpstoffen of schendingen van mensenrechten. De norm wordt maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bekeken wordt hoe vestigingseisen hier op kunnen worden aangepast. Breda wordt een Fairtrade-gemeente en verwerkt deze uitgangspunten in het economisch beleid. Het inkoopbeleid is duurzaam en sociaal, de prijs is daaraan ondergeschikt.

• Breda zet erop in een maatschappelijk akkoord te sluiten met bedrijven over sociaal en duurzaam ondernemen, met aandacht voor energiebesparing, hergebruik en besparing van grondstoffen, versterking van de lokale en regionale economie en duurzame werkgelegenheid.
• Bij aanbestedingen wordt extra aandacht besteed aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt door te zorgen voor werkplekken en leerwerkplekken voor praktisch geschoolden, mensen met een arbeidsbeperking, statushouders en oudere werkzoekenden.
• Breda stimuleert dat bedrijven vooral werknemers werven in de eigen regio.

Mensen met natuur in hun directe omgeving voelen zich gelukkiger, zijn minder vaak ziek en hebben meer binding met hun buurt. De aanwezigheid van bijen, hommels en vlinders is een indicatie van de ecologische gezondheid van een buurt. Door het radicaal vergroenen van gebouwen, straten en pleinen wordt Breda een betere plek voor mens en dier.

• In elke buurt komt meer groen, te beginnen in de meest versteende wijken en straten. Er komen volop bomen en struiken in de straten en speelnatuur voor kinderen. Parkeerplaatsen worden zoveel mogelijk veranderd in ‘groene parkeerplaatsen’; dit wordt de norm bij nieuwe parkeerplaatsen. Elke gemeente moet voldoen aan de norm van minstens 50 m² kwalitatief groen per inwoner.
• We gaan alleen nog natuurinclusief bouwen en renoveren. De eisen hiervoor worden vastgelegd in bouwvergunningen en prestatieafspraken met woningcorporaties. Hierin wordt ook rekening gehouden met maatregelen ten behoeve van klimaatadaptatie. Bij nieuwe woningen of bedrijfspanden zijn groene daken en gevels de nieuwe standaard. We zorgen voor nestgelegenheid en slaap- en schuilplekken voor dieren.
• De openbare ruimte wordt natuurinclusief en klimaatadaptief ingericht door minder oppervlaktes te verharden en meer beplanting aan te leggen. Ook maken we gebruik van logische oplossingen zoals groene daken op bushokjes en groene gevels.
• We gaan via voorlichting en subsidies inwoners verder motiveren om hun tuinen te vergroenen. Denk hierbij aan het aanleggen van groene gevels, geveltuintjes en groene daken. Voor het opvangen van regenwater op eigen terrein ontvangen bewoners korting op de rioolheffing.
• Bij herinrichting van straten en stoepen worden standaard geveltuinen aangelegd waar mogelijk.
• Er wordt een grens gesteld aan de maximale hoeveelheid verharding in tuinen en op terreinen.
• Regenwater wordt zoveel mogelijk opgevangen in groene buffers of wadi’s. Breda gaat zich inzetten om alle riooloverstorten te ontmantelen. Zo voorkomen we vervuiling van het oppervlaktewater.
• Groenambassadeurs motiveren en ondersteunen inwoners en scholen bij de aanleg van natuurspeelplaatsen, groene schoolpleinen, schooltuinen, groene daken en gevels, geveltuinen, voedselbossen, moestuinen en overige groene initiatieven van inwoners.
• Het aanbod aan en de diversiteit van voedsel voor wilde bijen, hommels en vlinders in het openbaar groen wordt vergroot. Tuinen, bermen, groenstroken, parken en boomspiegels worden ingezaaid met inheemse, biologische mengsels en beplant met waardevolle inheemse bloemen en heesters.
• De gemeente ontmoedigt de verkoop en het gebruik van gif (chemische pesticiden, herbiciden,insecticiden en fungiciden). Ze gebruikt hiervoor alle mogelijke wettelijke middelen en geeft voorlichting aan inwoners en bedrijven.
• Braakliggende terreinen zijn bij uitstek geschikt voor kleinschalige groene inwonersinitiatieven zoals stadslandbouw, natuurontwikkeling, collectief beheerde
• parken, natuurspeelplaatsen, tiny forests, bijenvelden, kinderspeelplaatsen, sportvoorzieningen, moestuinen of hondenuitlaatplekken. Daarnaast kan Breda ervoor kiezen om braakliggend terrein te zien als tijdelijke natuur en vooral met rust te laten.
• Iedere inwoner van Breda heeft groen in de directe omgeving.

Ook in het buitengebied moet veel meer aandacht zijn voor vergroening en een natuurinclusieve, diervriendelijke inrichting van het land. We gaan boeren en andere landeigenaren helpen om een omslag te maken. Er wordt geen gif meer gebruikt. Boeren en andere landeigenaren worden ondersteund bij de omslag naar gifvrije landbouw, onder andere door deskundigheidsbevordering en convenanten. Teelt waarbij veel gif wordt gebruikt, zoals bij gangbare bloembollen,
wordt verboden.

• Boeren en andere landeigenaren worden ondersteund bij de omslag naar biologische landbouw. Denk daarbij aan het versterken van bodemvruchtbaarheid en teelt zonder kunstmest. Landbouw wordt meer natuurinclusief door het aanleggen van houtwallen en het planten van struiken en bomen, bloemrijke akkerranden en kruidenrijke graslanden. Naast voorlichting en educatie speelt de gemeente ook een rol in het koppelen en verstrekken van subsidies en leningen om deze omslag te kunnen financieren.
• Monoculturen worden omgezet naar mengteelt met meer gewasdiversiteit. Geen groene biljartlakens met alleen maar Engels raaigras, maar bijvoorbeeld kruidenrijk grasland en wisselteelt in stroken. Dit versterkt de biodiversiteit en zorgt ervoor dat er minder last is van plagen zoals schimmels.
  Er wordt geïnvesteerd in alternatieven voor de conventionele landbouw, zoals voedselbossen, bio-vegan teelt zonder mest en kunstmest, permacultuur en
  microfarming.
• De stikstofuitstoot wordt flink verlaagd door minder vee te houden. Boeren worden gestimuleerd en geholpen om te stoppen met de veehouderij. Veehouders mogen niet uitbreiden en worden ondersteund bij drastisch verminderen van het aantal dieren dat wordt gefokt, gebruikt en gedood, verbeteren van het dierenwelzijn en de realisatie van natuurinclusieve kringloopveehouderij.
• Boeren worden gestimuleerd om plantaardige eiwitten te telen voor menselijke consumptie, in plaats van gewassen te laten groeien voor de vee-industrie.
  Om de gevolgen van klimaatverandering te beperken wordt aan boeren en andere landeigenaars gevraagd om meer water op te vangen voor droge perioden. Ook de teelt van klimaatbestendige gewassen, die goed bestand zijn tegen droge of erg natte perioden, wordt gestimuleerd. Onttrekking van grondwater wordt niet langer toegestaan als het grondwaterpeil te laag dreigt te worden.
• De gemeente zorgt ervoor dat bij grondbewerking secuur wordt omgegaan met bestaande bomen en heeft daarbij aandacht voor de boomspiegel.
• Zandpaden worden in ere gehouden en niet bij akkers betrokken of verhard.
• Voor de biodiviersiteit worden huidige houtwallen en struwelen beschermd.
• Grondwateronttrekking wordt verboden in de nabijheid van natuurgebieden en rondom
  waardevolle bomen.

Onze energie gaan we duurzaam opwekken, dichtbij huis en met respect voor mens, dier en natuur. Omdat ruimte schaars is en er al gauw conflicten ontstaan, is de opwekking van energie op bepaalde plekken ongewenst. Wij zetten vol in op fossielvrije energie uit zon en wind, daar waar het kan. Wij hanteren strikte eisen voor duurzaamheid en veiligheid om te bepalen welke vormen van energie-opwek duurzaam en veilig zijn en welke niet.

• Zonnepanelen en groen worden de norm op daken, gevels, geluidswallen en boven parkeerplaatsen, behalve op monumentale en beeldbepalende panden. Indien particulieren, VvE’s, woningcorporaties en bedrijven dit zelf niet doen, investeert de gemeente hierin door samenwerking met een lokale energiecoöperatie of een gemeentelijk energie-investeringsbedrijf.
• Er komen geen zonneparken in, en aangrenzend aan, de natuur. Voor de aanleg van zonnepanelen wordt gebruik gemaakt van een zonneladder, die de volgorde bepaalt van aanleg. Landbouwgrond is bedoeld voor plantaardige voedselproductie en natuurontwikkeling, niet voor zonneweides.
• Alle nieuwe panden worden energiepositief en wekken meer energie op dan ze gebruiken.
• Er wordt niet geïnvesteerd in warmtenetten die gevoed worden door restwarmte uit de fossiele industrie, bio-industrie of biomassacentrales. We gebruiken duurzame lagetemperatuurbronnen om woningen en andere gebouwen te verwarmen. Naast warmtepompen wordt er geïnvesteerd in warmte- en koudeopslag, bodemwarmte, en warmte uit water (aquathermie) of zout (warmtebatterij). Vanzelfsprekend enkel als het veilig kan en het geen ecologische verstoring veroorzaakt.
• Breda stimuleert windenergie op locaties waar mensen, dieren en natuur er geen of weinig hinder van ondervinden, bijvoorbeeld langs snelwegen en op industrieterreinen. Er komen geen windturbines in natuurgebieden en in gebieden met kwetsbare vogel- of vleermuispopulaties.
• Windturbines worden aangelegd met alle mogelijke en voor de locatie relevante maatregelen om slachtoffers onder vogels en vleermuizen zoveel mogelijk te voorkomen, zoals een stilstandvoorziening en een zwarte wiek.
• Windturbines en zonnepanelen zijn zo duurzaam mogelijk geproduceerd, met zo veel als mogelijk gerecyclede materialen en van duurzame (lokale) leveranciers.
• Het verstoken van bomen is geen oplossing voor het energievraagstuk. Kostbare natuur kappen om te verbranden is niet duurzaam. Ook mestvergisting is niet duurzaam, omdat dit bijdraagt aan de instandhouding van de intensieve veehouderij. We staan de verbranding van hout en de vergisting van mest voor warmte en elektriciteit niet toe. Voor andere vormen van biomassa komen strenge duurzaamheidscriteria.
• Er komt geen kerncentrale in Breda. Kernenergie is niet de oplossing voor de klimaatcrisis. Kernenergie is onveilig, duur, en veroorzaakt gevaarlijk radioactief afval. Daarnaast duurt het bouwen van een kern- of thoriumcentrale veel te lang en draagt het niet bij aan de energietransitie die nú nodig is.
• Aardwarmte of geothermie kan in bepaalde gevallen een bron van duurzame warmte zijn maar ook hier gelden de zorgvuldigheidsnormen voor mens, dier en natuur en het voorzorgsbeginsel.
• Er is grote behoefte aan praktisch geschoolde vaklieden om de energietransitie mogelijk te maken. Breda werkt samen met het lokale mbo om omscholingstrajecten te ontwerpen en promoten.
• De gemeente bewerkstelligt dat warmte waarmee het warmtenet in Breda wordt gevoed, niet afkomsitg is uit fossiele brandstof (ook geen biomassa dus) door aan te dringen op omvorming van de Amercentrale of door in te zetten op een duurzame/niet fossiele warmtebron.
  Breda zet in op een pilot met kleine windturbines met verticale assen.

• Breda gaat beter en adequater handhaven bij milieuvervuiling. Bedrijven worden hierop sneller beboet en gesloten.
• Bedrijventerreinen die geen toekomst meer hebben of teveel hinder veroorzaken voor omliggende woongebieden worden circulair en schoon of omgevormd tot woonwijken en groen. Bij herstructurering van bedrijventerreinen die wel toekomstperspectief hebben wordt er veel intensiever gebruik gemaakt van de beschikbare ruimte. Nieuwbouw en renovatie van bestaande bedrijfspanden wordt volledig circulair en demontabel uitgevoerd.
• De gemeente gaat verdozing tegen en weert grootschalige distributiecentra en datacenters.
• Reclamezuilen en banners worden verboden in groene gebieden. Hiermee reguleren we de hoeveelheid reclame en dragen we bij aan consuminderen.
• Bij nieuwbouw stelt de gemeente de eis dat er maatregelen worden genomen om te voorkomen dat schoon regenwater afvloeit naar het riool. Bij bestaande bouw stimuleert Breda maatregelen om regenwater en afvalwater te ontkoppelen. Ook gaat Breda zich inzetten om alle riooloverstorten dicht te maken. Zo spoelt vuil rioolwater niet meer in onze schone sloten.
• Lichtvervuiling is ook vervuiling! Breda start een bewustwordingscampagne tegen lichtvervuiling.

De eenzijdige aandacht voor economische groei put de planeet uit en veroorzaakt wereldwijd een negatief effect op de werk- en leefomstandigheden voor mensen. Dat kan anders. De Britse econoom Kate Raworth schetst de ideale economie als een donut. De buitenste ring van de donut mogen we niet overschrijden met onze economie, want dat valt buiten de draagkracht van de Aarde. De binnenste ring van de donut geeft aan hoeveel welvaart er nodig is om iedereen een menswaardig bestaan te kunnen bieden. Tussen die twee ringen van de donut zit een ideale economie: een economie die sociaal én duurzaam is.

• Breda stuurt op duurzame bloei in plaats van oneindige economische groei. Het versterken van de ecologie is belangrijker dan het laten groeien van de economie.
• De gemeente blijft met haar economisch beleid binnen de donut van Kate Raworth: bestaanszekerheid en welzijn voor elke inwoner zonder door het ecologisch plafond van de aarde te schieten. Breda maakt hiertoe een eigen donut-model.
• Welvaart wordt niet meer gemeten of nagestreefd aan de hand van economische groei, aantal auto’s of hoge plekken in economische ranglijstjes. Breda maakt indicatoren van brede welvaart leidend in het beleid, zoals milieu, gezondheid, welzijn, een goede balans tussen werk en privé, wonen, veiligheid, onderwijs, materiële welvaart, maatschappelijke betrokkenheid, sociale relaties en banen.
• Breda maakt werk van volledige waardering voor niet betaalde arbeid: vrijwilligers, mantelzorgers en niet werkende ouders worden ook gezien.
• Het leven draait niet om winkelen/shoppen, Breda onderstreept dit door een maandelijkse winkelloze dag.